mércores, 13 de maio de 2020

4º ESO Proxecto interdisciplinar "Dos tempos dos meus avós": As bases do franquismo


Bos días a todos!!!😀

Hoxe imos achegarnos ás bases sociais do franquismo, os apoios que recibiu o réxime e a estrutura de apoios que fixo posible a súa duración ao longo de case corenta anos. 
Comezamos este capítulo cunha testemuña visual, un vídeo REAL de 1939 onde se retransmite o "Gran Desfile da Vitoria":


Ben, como sabemos en 1939 remata a Guerra Civil española e instaurase a ditadura do Xeneral Franco. Dende entón ata 1975, cando morre o ditador, España pasará por tres fases moi ben diferenciadiñas, que podemos ver na seguinte liña temporal, e nas que profundizaremos ao longo das seguintes semanas:



A ditadura de Francisco Franco foi un réxime totalitario, inspirado en parte no fascismo italiano pero con caracsterísticas propias, que gobernou España entre 1939 e 1975. 
O franquismo asentábase ideoloxicamente na negación da democracia liberal e na defensa do militarismo, do catolicismo conservador e da unidade de España.

Que réxime político instaurou o franquismo? Por que falamos de ditadura?


Tras a vitoria na Guerra Civil, Franco impuxo unha ditadura militar que suprimía as liberdades democráticas (de expresión, de asociación, de manifestación, de relixión, de prensa...).

A Constitución de 1931 foi anulada; os partidos e sindicatos obreiros, prohibidos; as eleccións, suprimidas; e as institucións republicanas, desmanteladas. Tamén se aboliron os estatutos de autonomía e se prohibiu calquera manifestación nacionalista catalá, vasca ou galega.


Franco asumiu todos os poderes do estado: foi nomeado xefe do Estado e xeneralísimo dos exércitos, líder do único partido legal 
a Falange Española Tradicionalista y de las Juntas de Ofensiva Nacional Sindicalista (FET e das JONS), no que se agruparon os vencedores da Guerra Civil. 
Do partido dependía a Central Nacional Sindicalista (CNS), un sindicato vertical que agrupaba patróns e obreiros de forma obrigatoria.

Francisco Franco asimía o título de Caudillo de España e Xeneralísimo dos Exércitos. Aínda que existían Cortes (Parlamento), estas só podían aprobar as leis que lles presentaba o goberno de Franco e este gobernaba por decreto, o seu cargo era vitalicio e mesmo se outorgaba o dereito a nomear sucesor.

O franquismo contou co apoio dos colectivos que pretendían acabar coas reformas republicanas e restaurar a vella orde:

- O exército, que, fortalecido tras a vitoria militar, gozou de numerosos privilexios e de cargos relevantes na Administración.

- A Falanxe mantivo o control social e os seus militantes ocuparon cargos estratéxicos (Xustiza, Traballo...) nos gobernos franquistas.

- A Igrexa católica, que recuperou a súa preeminencia social e que nutriu de ideoloxía o novo Estado (nacionalcatolicismo). Estableceuse a confesionalidade do Estado e o orzamento de culto e clero, e un Concordato (1953) outorgoulle numerosos privilexios. Tamén se suprimiu o divorcio e se reimplantou o ensino relixioso.

- A gran burguesía terratenente e industrial, que exercitou un importante dominio económico: a reforma agraria foi anulada, así como as leis sociais republicanas.

E que medios empregou Franco para garantizar a súa posición?

O franquismo caracterizouse pola represión permanente de calquera oposición co obxectivo de castigar a aqueles que apoiaron a causa republicana e de impedir o xurdimento de novos movementos opositores. Con este fin, o novo Estado elaborou unha armazón de leis represivas (Responsabilidades Políticas, Seguridade do Estado, Represión da Masonería e o Consumo, e Orde Pública) e supeditouse a xustiza aos ditados do Goberno, feito que supuxo a práctica desaparición dun poder xudicial independente.

Presos no patio do penal de Ocaña en 1952
As accións contra os opositores incluían depuracións laborais, reclusión en campos de concentración, traballos forzados en obras públicas, torturas, encarceramentos e execucións por motivos políticos. Calcúlase que durante a posguerra houbo 50 000 execucións por motivos políticos e que en 1940 había en España uns 270  719 presos, dos que 23 232 eran mulleres.

E o resto do mundo que dixo?

Durante a II Guerra Mundial, o franquismo amosou o seu apoio ás potencias do Eixe (Mussolini e Hitler), que contribuíran de forma decisiva á vitoria de Franco na Guerra Civil. De feito, enviouse unha unidade militar de voluntarios, a División Azul*, que loitou en Rusia apoiando o exército nazi.
Hitler e Franco en Hendaya. 1940.

Tras a derrota das potencias do Eixe en 1945, os organismos internacionais reclamaron o retorno de España á democracia e as Nacións Unidas condenaron o franquismo en 1946.

Para asegurar a súa supervivencia, Franco deulle un xiro á súa política internacional e intensificou as súas relacións co Vaticano e cos Estados Unidos. En 1953 asinou un Concordato coa Santa Sé, que garantía a preeminencia da Igrexa católica, e uns acordos bilaterais cos Estados Unidos, que convertían España en fiel aliado contra a Unión Soviética.


Agora que xa temos claras as bases do franquismo, imos realizar a seguinte tarefa:


Ata aquí por hoxe!

Unha aperta moi grande,
Bea.

Ningún comentario:

Publicar un comentario